Harrie Geelen toneelschrijvers / playwrights
De voorzitter overhandigt de prijs aan
Harrie Geelen (l) en Ward Hulselmans.
Harrie Geelen (Heerlen, 1939) is regisseur, tekenfilmer, scenarioschrijver en componist/tekstdichter en daarnaast schrijver en illustrator. Hij schreef onder andere televisieprogramma’s als ‘Oebele’, ‘Kunt u mij de weg naar Hamelen vertellen, mijnheer?’ ‘Q&Q1’ en ‘Q&Q2’, de musicals ‘Bah, september’ (Edison), ‘Juffrouw Cannebier’, ‘Saijens Fiksjun’ en ‘De gebochelde’. Hij maakte liedjes voor Nederlandse artiesten. Voor Frank Groothof bewerkte hij de opera’s ‘Idomeneo’ en ‘Fidelio’ (internationaal bekroond), ‘Die Zauberflöte’, ‘De terugkeer van Ulysses’, ‘Carmen’ en ‘Don Giovanni’.
Geelen is daarnaast creative director/conceptmaker bij Toonder Studio's in Nederhorst den berg. In 1983 won hij een Gouden Kalf voor zijn tekenfilm ‘Getekende mensen’. In 2000 won zijn voor de NPS gemaakte Carmenproductie een eerste prijs in Wenen. In Parijs in november 1993 kreeg de documentaire ‘Inside information’ de Grand Prix en de eerste prijs in zijn categorie.
Harrie Geelen is gehuwd met de schrijfster Imme Dros. Voor de meeste van haar boeken verzorgt hij de illustraties. Er verschijnen ook regelmatig prentenboeken die door Geelen zijn geschreven. Na een zilveren penseel (voor de illustraties bij ‘Juffrouw Kachel’ van Toon Tellegen) kreeg Geelen de gouden penseel voor zijn prentenboek bij Annie M.G. Schmidt’s ‘Beertje Pippeloentje’. Voor twee prentenboeken ontving hij zilveren griffels.
De Nederlandse juryleden: Willem Capteyn, voorzitter | Hugo Heinen | Kees Holierhoek.
Juryrapport
Veel mensen die je er op straat over aanspreekt, de jury heeft het uitgeprobeerd, weten niet onmiddellijk wie Harrie Geelen is. Dat is een schande – maar het is niet anders. Ook op verjaarsfeesten roept de naam niet onmiddellijk de herkenning op die bijvoorbeeld een soapsterretje ten deel valt. Maar wel is er iets vreemds aan de hand. Zodra je uitlegt wie hij is, zodra je het magische woord 'Oebele' zegt, of 'Hamelen', of 'Q en Q' begint men te zingen. We hebben het nu over al die volwassen Nederlanders die het geluk hadden om zo rond 1970 als kind naar de televisie te kijken. Al die mensen, toch al behoorlijk middelbaar, beginnen te zingen, te neuriën en soms bijpassende bewegingen te maken. Ze zingen meestal iets als 'Oebele is hupsakee… Oebele is hupfalderiere' of een tekst die daar in de verte op lijkt. Soms zingen ze alleen maar verlekkerd 'Q… Q en Q…'
Al die mensen, en dat moeten er letterlijk miljoenen zijn, hebben mooie herinneringen aan de series van Harrie Geelen. Fantasievolle verhalen. Onvoorspelbare, grillige verhalen, 'want daar houden kinderen van', met als enige criterium, zoals Harrie verklaarde 'of ik het zelf leuk vind of niet'. En leuk vonden we het.
Wij! Al die kinderen, nu veertigers en vijftigers, en hun ouders die iedere zaterdagmiddag aan de buis gekluisterd zaten te kijken naar 'Oebele'. Naar Willem Nijholt als Koen en Wieteke van Dort als Aagje, naar Paulus de Postbode en naar de kinderen in het kinderdorp.
En toen 'Oebele' in 1972 na vier seizoenen ophield kwam er goddank 'Kunt u me de weg naar Hamelen vertellen, meneer', ook met muziek van Joop Stokkermans. De (toen al een tijd en nu nog steeds) populaire Rob de Nijs was vijf seizoenen lang Bertram Bierenbroodspot. Harrie had al eerder de scripts voor twee Rob de Nijs-shows geschreven, en schreef tussendoor een musical 'Sajjuns Fiksjun' waarin De Nijs zijn toneeldebuut maakte. Maar de hele cast van 'Hamelen' was grillig en origineel. Lex Goudsmit zat erin, en Martin Brozius, Andrea Domburg… maar ook Berend Boudewijn – toen befaamd als quizmaster – speelde een rol naast bijvoorbeeld Loudi Nijhoff als Fee Kerfstok, en Leen Jongewaard in de fraaie creatie van Gruizel Gruis. Ongeveer op het moment dat dit verhaal wordt voorgelezen herhaalt de Kro een aflevering van 'Hamelen'. Op veler verzoek, zegt de Kro – en daar is nu eens geen woord van gejokt. Het Hamelen-gevoel blijft…
Negen jaar duurde die fantasievolle stroom van kinderprogramma's. Van 1968 tot 11977. En kort daarna kwam de jeugdserie 'Q en Q', evenals 'Oebele' en 'Hamelen' een echte klassieker in het genre. Eigenlijk heel simpel, maar spannend, en aansprekend, met Bob de Lange als een opa zoals iedereen die zou willen hebben. Er kwam een succesvol vervolg. En er kwam zelfs een speelfilm 'Q en Q'.
Of dat allemaal niet genoeg was, deed Harrie in 1972 nog een serie 'Prikkebeen', naar het beroemde boek van Töpffer. Het was een originele combinatie van acteren en tekenfilm. Met muziek en liedjes. Ook weer met Rob de Nijs, zangeres Letty de Jong en onverwachte gastacteurs als filmjournalist Simon van Collem.
En zo waren er nog diverse losse producties van Harrie Geelen, in die tijd : een thriller, met schoolkinderen ''n Meester Minder'… in de kerstdagen van 1976: 'Hansje en het welbehagen'… bijdragen aan tv-shows van Willem Nijholt en nog zowat dingen die we even overslaan.
Wie is deze Harrie Geelen die in een paar jaar zo'n indrukwekkend oeuvre schreef, indrukwekkend zowel in kwantiteit als in kwaliteit?
Harrie is in 1939 geboren in Heerlen, en al op het gymnasium schreef hij en illustreerde hij de schoolkrant. Aan de Universiteit van Amsterdam studeerde hij Nederlands. En daar kwam hij, ver van huis, een meisje tegen dat ook ver van huis was, maar dan uit noordelijke richting… van het eiland Texel, om precies te zijn. Dat meisje was Imme Dros. En het werd niet alleen een love story, maar ook het begin van een lange, inspirerende creatieve samenwerking.
Als student schreef Harrie liedteksten voor een cabaretgroep Sing Song. En hij ging dingen vertalen voor de omroepen. In 1962 kwam hij bij Dollywood, de befaamde studio van Joop Geesink. Hij leverde ideeën, ontwikkelde zich als animator en all-round vakman – iemand die niet alleen van alle markten thuis is, zowel artistiek als technisch, maar ook op elk van die vakgebieden grote prestaties leverde. Al die jaren sinds 1962 is hij de studio waar hij begon, trouw gebleven.
Na zijn explosie van seriewerk, zo ongeveer na het succes van 'Q. en Q.' dus, ging het pijnlijk mis tussen Hilversum en Harrie. Dat Harrie Geelen niet de enige schrijver is waarmee Hilversum niet goed raad weet, is een schrale troost. Hij vertelde erover tegen interviewster Bibeb, in 1978. Er werd door de omroepen steeds minder geld uitgegeven aan 'het kinderspul'. Het feit dat kinderen niet meetellen in de kijkcijferrace was daar zeker debet aan. “Je wordt als schrijver van een kinderprogramma zo teruggeduwd in de sfeer van ulevellenfabrikant” zei hij. “En dat is mijn eerzucht te na.”
Harrie Geelen leek verloren voor de Nederlandse televisie. Hij zat intussen niet stil. We doen een greep:
Hij regisseerde de jeugdfilm 'Pinkeltje' naar de boeken van Dick Laan. Hij vertaalde virtuoos de Disneyfilm 'Robin Hood', regisseerde de Nederlandse stemmen, en zong zelf de titelsong. Hij was mederegisseur van de enige Nederlandse lange tekenfilm 'Als je begrijpt wat ik bedoel…', componeerde alle muziek, en deed en passant nog de stem van Wammes Waggel.
Harrie Geelen tekent en schildert in alle denkbare technieken. Hij illustreerde talloze kinderboeken. Boeken van zichzelf, en van Imme Dros. Het leverde hem, naast veel lovende recensies, twee maal een zilveren griffel op.
Voor televisie schreef Harrie in '83 nog een serie met de meidengroep De Dolly Dots, met - naast de meiden - onder andere Ton van Duinhoven en Derek de Lint. Maar zijn aandacht ging meer en meer uit naar het concipiëren en schrijven van opdrachts- en bedrijfsfilms.
In 1985 werd zijn film 'Getekende Mensen' vertoond op het Nederlands Film Festival in Utrecht. Een film in opdracht, over drugsverslaafden. 'Getekende Mensen'is verbluffend origineel en gewaagd, zowel wat concept betreft als in uitwerking. Eerst werd een groot aantal interviews op band vastgelegd met verslaafden. Maar ook met vrienden en familie, met hulpverleners en vertegenwoordigers van justitie. Uit al dat materiaal, al die interviews, werd een geluidsband gemonteerd. Ter wille van de gewenste anonimiteit werden vervolgens de geïnterviewden getekend. Let wel: Harrie heeft die mensen dus nooit ontmoet. Hij tekende op basis van de stemmen. Hij interpreteerde ze. En het resultaat is overrompelend.
Vorig jaar werd op televisie 'Carmen en ik' uitgezonden, met in de hoofdrol Frank Groothof. Het is een productie waarbij Harrie zo ongeveer alles gedaan heeft: het scenario, de computeranimaties, de art-direction… Jammer genoeg was de muziek er al. Heel aardige muziek, van Bizet. Anders was hij onmiddellijk aan het componeren geslagen.
Op dit moment bereidt Harrie een dertiendelige televisieserie voor. Een combinatie van animatie, poppen en live action, waarbij hij ook weer in allerlei disciplines werkzaam is. We verheugen ons nu al op het resultaat. Dat het bijzonder zal zijn, en verrassend, staat vast.
Wie het werk van Harrie Geelen zo op een (onvolledig) rijtje zet, vraagt zich af wat het geheim is van zijn veelzijdige creativiteit. Misschien is dat, heel simpel, zijn onbevangenheid. Nooit verschuilt hij zich achter glanzende techniek, achter foefjes en snufjes. Hij tekent, lijkt het, net zo lief met een blauwe Bic-ballpoint als met olieverf. Hij schrijft even graag en effectvol voor kinderen, voor amateurs, voor zangers als voor ervaren acteurs.
Er staan hem, lijkt het wel, zoveel talenten ter beschikking dat hij op z'n gemak kan kiezen hoe hij een probleem aanpakt. Beperkingen bestaan nauwelijks. Ze dwingen hem hooguit tot een nog creatievere aanpak, met nog minder middelen.
Een man die schrijft, vertaalt en bewerkt, tekent, schildert, zingt en componeert, en filmt en regisseert… en die - of dat nog niet genoeg is - getrouwd is met Imme Dros… zo iemand moet wel een gelukkig mens zijn. Vanmiddag proberen we hem nog een beetje gelukkiger te maken. Prijzen en erkenning heeft hij eerder gehad. Twee Edisons. Zilveren griffels. Prijzen voor opdrachtfilms. Een Gouden Kalf… En ook diverse belangrijke prijzen uit het buitenland – onder andere uit Scandinavië en de Verenigde Staten. Maar met heel veel genoegen en trots voegt de jury daar nu ook de Hustinxprijs 2000 aan toe.